Мустафа Кемал Ататүрүк (1881–1938) — Түркия Республикасынын негиздөөчүсү, биринчи президенти жана түрк элинин тарыхындагы эң зор инсандардын бири. Ал өзүнүн акылмандыгы, кайратмандыгы жана элге болгон ишеними менен бүтүндөй бир улутту жаңырткан, дүйнөгө үлгү болгон реформатор. 🔹 Империя урандыларынын арасынан жаралган мамлекет Ататүрүк Осмон империясы кулагандан кийин Түркиянын көз карандысыздыгы үчүн күрөштү баштап, 1919-жылы улуттук боштондук согушуна жетектеди. Анын көсөмдүгү менен түрк эли жеңишке жетишип, 1923-жылдын 29-октябрында Түркия Республикасы түзүлдү. Бул жаңы мамлекет калктын бийлигине негизделген, секулярдуу жана заманбап өлкө болду. 🔹 Улутту өзгөрткөн чоң реформалар Ататүрүк Түркияны жаңылоо жана өркүндөтүү үчүн төмөнкү тармактарда радикалдуу өзгөрүүлөрдү ишке ашырды: 1. Султандык менен халифатты жойду 2. Латын арибин кабыл алды 3. Аялдарга шайлоого жана шайланууга укук берди 4. Секулярдуу билим берүү тутумун негиздеди 5. Мыйзам жана экономика жаатында чоң реформалар жасады Анын бул кадамдары Түркияны дүйнөлүк аренада өз алдынча жана урматталган мамлекетке айлантты. 🔹 Көп улуттуу таасир жана дүйнөлүк урмат Ататүрүк дүйнөнүн бир катар өлкөлөрүнө үлгү болгон. Анын реформатордук духу Орто Азия, Кавказ жана ислам дүйнөсүндөгү көптөгөн элдерге илхам берген. Бүгүнкү күндө анын эстеликтери Түркиядан тышкары Казакстанда, Японияда, Румынияда, АКШда жана башка өлкөлөрдө да тургузулган.

🔹 Кыргызстандагы Ататүрүк паркы

Ататүрүккө болгон терең урматтын белгиси катары, Бишкек шаарында “Ататүрүк паркы” бар. Бул сейил бак түрк жана кыргыз элдеринин достугу менен руханий байланышын даңазалайт. Бул парк Ататүрүктүн эркиндик жана прогресске болгон чакырыгынан шыктанган коомдордун символу болуп саналат.

🔹 Ататүрүк болбосо, бүгүнкү Түркия болмок эмес

Анын тайманбаган кайраты болбосо, бүгүн дүйнөдө эркин, демократиялуу, заманбап Түркия мамлекетин көрмөк эмеспиз. Ал өз элине гана эмес, бардык элдерге өз тагдырын өзү аныктоо керек экенин көрсөттү.

Мурасы түбөлүктүү

Ар жылы 10-ноябрда Түркия боюнча миллиондогон адамдар эскерүү менен баш ийип турат. Анын "Ички тынчтык – дүйнөлүк тынчтык" деген урааны бүгүн да эл аралык дипломатияда өз маанисин жоготпой келет.

Танымал адамдар тізімі (4)