Мұхаммед

Этимологиясы

Мұхаммед есімі араб тілінен алынған. Ол «حمد» (хамд) түбірінен шыққан, мағынасы — «мадақтау», «мақтау». Бұл есім сөзбе-сөз «мақтауға лайықты», «үнемі мадақталатын», «құрметке ие» дегенді білдіреді. Қасиетті Құранда бұл есім төрт жерде тікелей (Мұхаммед сүресі 2-аят, Әли Имран 144, Фатх 29, Ахзаб 40) және «Ахмад» түрінде (Сафф 6-аят) бір рет кездеседі. Арабша жазылуы: مُحَمَّدٌ.

Таралу аймағы

Мұхаммед — бүкіл әлем бойынша ең танымал ер есімдерінің бірі. Әсіресе Индонезия, Пәкістан, Бангладеш, Үндістан, Түркия, Иран, Египет, Сауд Арабиясы сынды мұсылман елдерінде кеңінен таралған.

Орталық Азияда, оның ішінде Қазақстан, Өзбекстан, Қырғызстан, Түрікменстан, Тәжікстанда есім зор құрметке ие. Мұнда ол жиі басқа есімдермен бірге қолданылады: Мұхаммедәлі, Мұхаммеджан, Нұрмұхаммед сияқты күрделі есімдер түрінде.

Еуропа елдерінде де — Ұлыбритания, Франция, Германия — Мұхаммед есімі ұл балаларға ең жиі қойылатын есімдердің қатарында.

Есімнің қадірі

Бұл есімге деген терең құрметтің басты себебі — Пайғамбарымыз Мұхаммед (саллаллаһу алейһи уә сәлләм) есімімен байланысты болуында. Мұсылман ата-аналар бұл есімді балаларына қойып, береке, құрмет және пайғамбармен рухани байланыс тілейді.

Ислами мәні

Исламда Мұхаммед есімі ең абзал есімдердің бірі болып есептеледі. Мұсылмандар оны еске алған сайын «саллаллаһу алейһи уә сәлләм» деп қосады. Хадистерде бұл есімнің артықшылығы мен берекесі ерекше айтылған.

Статистика

Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігінің Ұлттық статистика бюросы мәліметтері бойынша, Мұхаммед есімі соңғы жылдары жаңа туған ұл балалар арасында ең танымал есімдердің бірі болып келеді.

2023 жылғы мәліметтерге сәйкес, бұл есім Алматы, Шымкент, Түркістан, Астана қалаларында жиі қойылған. Сондай-ақ, Мұхаммедәлі, Нұрмұхаммед, Мұхаммеджан сынды күрделі формалары кең таралған.

Қазақ халқы бұл есімді ерекше құрметтейді, себебі ол ислам әлеміндегі ең соңғы пайғамбардың есімі болып табылады.

Нұсқалары мен түрлері

Мұхаммед есімінің әртүрлі аймақтар мен тілдерде бірнеше нұсқасы бар. Қазақстан мен Түркі әлемінде кездесетін кейбір нұсқалар мыналар: Мұхаммед, Мұхаммедәли, Нұрмұхаммед, Мұхаммеджан, Ахмад, Махмұд, Мамет.

Сонымен қатар, кей өңірлерде есімнің сәл өзгертілген нұсқалары қолданылады, мысалы: Мақмұт, Мәмет. Бұл формалар халықтық тілде жиі кездеседі және ресми құжаттарда да қолданылады.