Әли

Этимологиясы

Әли есімі араб тіліндегі عَلِيّ (ʿAlī) сөзінен шыққан, мағынасы — “биік”, “ұлы”, “құрметті”. Ислам тарихында бұл есім Әли ибн Әбу Тәліппен байланысты — ол Пайғамбарымыз Мұхаммедтің (с.ғ.с) немере ағасының баласы әрі күйеу баласы болған, сондай-ақ төртінші халифа ретінде танылған. Құран Кәрімде “Алийюн Хаким” сияқты сипаттарда кездеседі (мағынасы: «Ұлы әрі Дана»).

Таралу аймағы

Әли есімі мұсылман әлемінің барлық дерлік аймақтарында кездеседі. Түркия, Иран, Ирак, Сирия елдерінде кең таралған. Орталық Азияда, атап айтқанда Қазақстан, Өзбекстан, Қырғызстан сияқты түркі тілдес елдерде де бұл есім жиі кездеседі. Қазақстанда көбінесе жеке есім ретінде немесе қосарлы есім түрінде қолданылады: Әлихан, Әлибек, Нұрәлі, Әлимұхаммед сияқты.

Есімнің маңызы

Бұл есімнің кең таралуының басты себебі — Әли ибн Әбу Тәліпке деген құрмет. Ол — мұсылман жұртшылығында ерлік пен даналықтың, әділдіктің символы ретінде бағаланады. Шииттік бағытта ол бірінші имам болып саналады. Сол себепті ата-аналар бұл есімді таңдау арқылы баласына рухани мән, батырлық пен білім нышанын беруді қалайды.

Статистика

Әли есімі Қазақстанда кең таралған ер балалар есімдерінің бірі. Ұлттық статистика бюросы мен eGov порталының 2023 жылғы деректеріне сәйкес, “Әли” есімі жаңа туған ұл балалар арасында топ-20 қатарына кіреді. Әсіресе Алматы, Астана, Шымкент, Түркістан өңірлерінде жиі кездеседі.

Сондай-ақ, бұл есім қосарланған есімдердің құрамында жиі кездеседі: Нұрәлі, Әлихан, Әлибек, Мұхаммәдәли және т.б.

Нұсқалары

Әлихан, Әлибек, Әлижан, Нұрәлі, Мұхаммәдәли, Әлимұхаммед, Алиқұл, Әлисерік, Әлиақпар, Алик