Есет Көкіұлы (1667–1749) — қазақ халқының тәуелсіздігі үшін күрескен әйгілі ұлттық батыр, Кіші жүздің Тама руынан шыққан тарихи тұлға. Ол XVIII ғасырда қазақ жерін жоңғар шапқыншылығынан қорғауда айрықша ерлік көрсетіп, өзінің есімін ел есінде мәңгі қалдырды.

Есет батыр – тек батыр ғана емес, сонымен қатар данагөй мәмілегер және ел тағдырын ойлаған саяси қайраткер болды. Ол 1723–1727 жылдардағы «Ақтабан шұбырынды» қасіретінен кейін халықты біріктіріп, Әбілқайыр ханмен тізе қосып, жоңғарлар мен калмақтарға қарсы күресте алдыңғы қатарда тұрды.

Оның ерлігі мен көшбасшылық қасиеті Ресей империясы тарапынан да мойындалды — 1748 жылы «тархан» атағын алды. Бұл мәртебе оны салықтан босатып, ел ішінде дербес басқару құқығын берді. Бұл тарихи сәт Есет Көкіұлының ұлттық деңгейдегі тұлға екенін дәлелдейді.

1749 жылы дүниеден озған Есет батыр Ақтөбе облысының Бестамақ ауылында жерленген. Қазіргі таңда оның есімімен аталатын мектептер, көшелер мен ескерткіштер Қазақстанның түрлі аймақтарында кездеседі. Оның рухына арналған Есет батыр мемориалдық кешені — Ақтөбе өңірінің киелі тарихи орындарының бірі.

Есет Көкіұлының өмір жолы — қазақ халқы үшін патриотизмнің, ерліктің, әділеттіліктің үлгісі. Оның есімі қазақ тарихы мен ұлттық санада терең тамыр жайған, жас ұрпақ үшін рухани бағдар болып қала береді.