Рустем / Рустам

Этимологиясы

Рустем есімінің түбірі көне парсы тіліндегі “Raos-tahm” немесе “Rōstām” формаларына барып тіреледі. Бұл атау “алып жігіт”, “батыр”, “жеңілмес” немесе “құдіретті адам” деген мағыналарды білдіреді. Рустем бейнесі әсіресе Әбулқасым Фирдоусидің “Шахнама” шығармасында кездеседі және онда ол Иран мен Тұран арасындағы шайқастарда жеңілмес баһадүр ретінде суреттеледі. Сонымен қатар, XV–XVI ғасырларда өзбек халқының эпосында жырланған “Рустамхан” дастанында да осы есімді кейіпкер туралы баяндалған. Қазақ тілінде бұл есім Рүстем және Рустам түрінде де қолданылады.

Таралу аймақтары

Рустем есімі негізінен Иран, Тәжікстан, Ауғанстан, Орта Азия елдерінде және Ресейдің кейбір аймақтарында кездеседі. Орта Азияда бұл дәстүрлі ер балалардың аттарының бірі болып саналады және кең таралған.

Маңызы

Бұл есім ерлік, батылдық, күш және отансүйгіштік сияқты ұғымдарды қамтиды. Рустем есімін иеленген адамдардан мықты жігер, табандылық және әділеттілік қасиеттерін күтуге болады. Сондай-ақ, ол Шығыс әдебиетінде ұлттық қаһарман бейнесінің символы ретінде бағаланады.

Статистикасы

Рустем есімі Қазақстан мен көрші елдерде жиі кездесетін ер балалардың аттарының бірі. Кейбір деректер бойынша, Қазақстанда бұл есім шамамен 12 000 рет (Рустем), 10 000 рет (Рустам) және 2 200 рет (Рүстем) тіркелген (Қазақстан қазақтарының ер есімдерінің тізімі.

Танымал тұлғалар

• Рустам мырза – Темір әулетінің шахзадаларының бірі. Омаршах мырзаның екінші ұлы. Ирак пен Парсы билеушісі (1414—1424). 1403 жылы Әмір Темір Рустам мырзаға Исфахан билігін берген.
• Рустам Паша (1500–1561) — Осман империясының ұлы уәзірі, сұлтан әулетінің күйеу баласы.
• Рустам Қосымжанов — қазақтың халықаралық шахмат гроссмейстері, 2004–2005 жылдары ФИДЕ нұсқасы бойынша шахматтан әлем чемпионы.

Түрлері

Рустам, Рүстем, Рустембек, Рустамхан