Alisher Navoiy

Alisher Navoiy – buyuk o‘zbek shoiri, mutafakkir, davlat arbobi va turkiy adabiyot asoschilaridan biri. U “Chig‘atoy tili” (eski o‘zbek tili)da yozilgan she’riyat orqali butun turkiy dunyoga adabiy meros qoldirgan.

Hayoti va ilmiy faoliyati

Alisher Navoiy 1441-yil 9-fevral kuni Hirotda tug‘ilgan. Yoshligidan bilimga chanqoq bo‘lgan, fors va arab tillarda ham erkin ijod qilgan. U “Xamsa” deb atalgan besh dostonini yaratib, o‘zbek tilida dostonchilikning yangi cho‘qqisiga ko‘tardi. Siyosiy faoliyati Navoiy Temuriylar saltanati davrida yirik davlat lavozimlarida ishlagan. U o‘zining adolatli siyosati, saxiyligi va ilm-fanga homiyligi bilan tanilgan. Alisher Navoiy 1469–1472-yillarda muhrdor, 1472–1476-yillarda davlatning vaziri boʻlib ishlagan. 1487–1488-yillarda Astrobod viloyatiga hokimlik qilgan. Temuriy hukmdor, Navoiyning yoshlikdagi doʻsti Husayn Boyqaro uni oʻziga gʻoyat yaqin tutib, har bir narsada u bilan maslahatlgan. Asarlari va merosi 1. “Xamsa” – besh buyuk dostondan iborat adabiy to‘plam 2. “Lison ut-Tayr”, “Mahbub ul-qulub”, “Muhokamat ul-lug‘atayn” kabi ilmiy-falsafiy asarlar 3. She’riy merosi – g‘azal, ruboiy, qasida va boshqa janrlar Mashhurligi va timsoli 🔹 Alisher Navoiy o‘zbek xalqining faxri va ma’naviy ramzidir. 🔹 Uning ijodi UNESCO tomonidan e’tirof etilgan. 🔹 Turkiy tilli xalqlarda Navoiyga bag‘ishlangan adabiyotlar, ilmiy ishlar va yodgorliklar mavjud. Merosining davomiyligi Bugungi kunda ham Alisher Navoiy ijodi o‘rganilmoqda, maktablarda va oliy ta’lim muassasalarida o‘rgatilmoqda. Dunyoning juda ko‘p davlatlarida Navoiyning haykallari mavjud. Har yili 9-fevral – Navoiy tavallud kuni sifatida keng nishonlanadi.