Ali Şîr Nevaî

Ali Şîr Nevaî – büyük Özbek şairi, düşünürü, devlet adamı ve Türk edebiyatının kurucularından biridir. “Çağatay dili” (eski Özbekçe) ile yazdığı şiirleriyle tüm Türk dünyasına edebi miras bırakmıştır.

Hayatı ve bilimsel çalışmaları

Ali Şîr Nevaî 9 Şubat 1441’de Herat’ta doğdu. Genç yaşlardan itibaren bilgiye susamıştı, Farsça ve Arapça dillerinde de özgürce yazabiliyordu. Beş büyük mesneviden oluşan “Hamse” adlı eserini yazarak Özbek edebiyatını yeni bir zirveye taşıdı. Siyasi kariyeri Nevaî, Timur İmparatorluğu döneminde önemli devlet görevlerinde bulundu. Adil siyaseti, cömertliği ve bilime verdiği destekle tanındı. 1469–1472 yıllarında mühürdar, 1472–1476 yıllarında vezir, 1487–1488 yıllarında ise Esterabad (Astarabad) valisi olarak görev yaptı. Gençlik arkadaşı ve Timur hanedanının hükümdarı Hüseyin Baykara ona büyük saygı gösterir, her konuda onunla istişare ederdi. Eserleri ve mirası 1. “Hamse” – beş büyük mesnevîden oluşan edebî koleksiyon 2. “Lisanü’t-Tayr”, “Mahbubü’l-Kulûb”, “Muhakemetü’l-Lugateyn” gibi bilimsel ve felsefi eserler 3. Şiirsel mirası – gazel, rubai, kaside ve diğer türler Ünü ve simgesi 🔹 Ali Şîr Nevaî, Özbek halkının gururu ve manevi sembolüdür. 🔹 UNESCO, onun edebi mirasını resmen tanımıştır. 🔹 Türk dilli halklar arasında Nevaî’ye adanmış eserler, araştırmalar ve anıtlar bulunmaktadır. Mirasının sürekliliği Bugün bile Nevaî’nin eserleri incelenmekte, okullarda ve üniversitelerde öğretilmektedir. Dünyanın birçok ülkesinde heykelleri dikilmiştir. Her yıl 9 Şubat, Nevaî’nin doğum günü olarak kutlanmaktadır.